ΜΩΒ ΚΑΦΕΝΕΙΟ

Ενάντια στις “παραδοσιακές αξίες” του ατομικισμού, της ετεροκανονικότητας, της οικογενειακής γαλήνης.

Να οργανώσουμε την αλληλεγγύη, να συλλογικοποιήσουμε τις αρνήσεις μας. Για ένα ριζοσπαστικό, queer, φεμινιστικό κίνημα

Αντί να λέμε αυτά που λέγαμε κάποτε, “Ας προσπαθήσουμε να επανεισαγάγουμε την ομοφυλοφιλία στο γενικό πρότυπο των κοινωνικών σχέσεων”, ας πούμε το αντίστροφο – “Όχι! Ας δραπετεύσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο από το είδος των σχέσεων που προτείνει η κοινωνία για εμάς και ας προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε στον κενό χώρο όπου είμαστε νέες σχεσιακές δυνατότητες.” Προτείνοντας ένα νέο σχεσιακό δικαίωμα, θα δούμε ότι οι μη ομοφυλόφιλοι άνθρωποι μπορούν να εμπλουτίσουν τις ζωές τους αλλάζοντας το δικό τους σύστημα σχέσεων.

Michel Foucault, “The Social Triumph of the Sexual Will”

Στο ντοκιμαντέρ “We Were Here” (2011) του David Weissman καταγράφεται η εμφάνιση του ιού HIV στην γκέι κοινότητα του Σαν Φρανσίσκο στις αρχές των 80s, μέσα από τις αφηγήσεις ορισμένων γυναικών και ανδρών που επέζησαν της επιδημίας. Παρά τα ενδιαφέροντα ντοκουμέντα, τα πλάνα αρχείου, τις συγκινητικές προσωπικές (ή όχι τόσο προσωπικές) ιστορίες των πρωταγωνιστών, επιλέγουμε να σταθούμε σε αυτές τις τρεις λέξεις του τίτλου: We. Were. Here. Εμείς. Βρισκόμασταν. Εδώ.

Ποιους/ποιές περιλαμβάνουμε και τι αισθανόμαστε όταν λέμε “Εμείς;”. Υπονοεί και διεκδικεί κάτι το “Βρισκόμαστε/Υπάρχουμε” πέρα από το ότι αναπνέουμε και είμαστε βιολογικά ζωντανοί; Και τι είναι το “Εδώ”; Τα “δικά μας” μέρη, τα “δικά μας” στέκια, οι “δικές μας” πιάτσες ή μήπως “η δική μας” ολόκληρη πόλη;

Ο ιός HIV, αταυτοποίητος και δίχως όνομα ακόμη, επισκέφθηκε το 1978 μια ηδονιστική συνάθροιση γκέι αντρών σε μια συγκεκριμένη πόλη, με γκέι δρόμους, γκέι γειτονιές, γκέι μαγαζιά, γκέι κινηματογράφους, ίσως με γκέι νοοτροπία, σίγουρα όμως με αρκετούς γκέι ανθοπώλες και ακόμα περισσότερο γκέι σεξ. Το 1978 αν ήσουν γκέι άντρας, τότε ο προορισμός και το τραγούδι στο ράδιο ήταν ένα: “If you’re going to San Francisco…”. Η επίσκεψη του HIV στο Σαν Φρανσίσκο, επέφερε ένα μετασχηματισμό σε αυτή τη συνάθροιση ανθρώπων: τους μετέτρεψε οριστικά και πέρα από κάθε αμφιβολία σε μια κοινότητα.

Αν στον πυρήνα μιας κοινότητας βρίσκεται η έννοια μιας κοινής ταυτότητας, τότε ο ιός της επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας ήταν η πηγή αυτής της ταυτότητας ίσως με έναν αμείλικτα ουσιοκρατικό τρόπο. Ο “Γκέι Καρκίνος”, “GRID – Ανοσολογική Ανεπάρκεια Σχετιζόμενη με τους Γκέι”, θα έρθει να σε βρει, κάποιοι λένε ότι “το αξίζεις” κιόλας, “καλά να πάθεις”… Υπό αυτή την έννοια, οι νέες κοινωνικές σχέσεις, ο ακτιβισμός και ο πολιτικός λόγος που άνθησαν την εποχή εκείνη, ήταν ο θρίαμβος της πολιτικής ταυτοτήτων (identity politics).

Σήμερα, όπου λ.χ. ο HIV/AIDS δεν σημαίνει απαραίτητα καταδίκη σε θάνατο, ποιες είναι οι ανάγκες και ποιες οι επιταγές για την ύπαρξη μιας τόσο στιβαρής και ταυτοτικά ορισμένης κοινότητας; Πριν προχωρήσουμε σε μια συζήτηση για το τι πρέπει να αφήσουμε στην άκρη ώστε να ανήκουμε σε μια κοινότητα, πριν αναρωτηθούμε αν υιοθετούμε στρατηγικά και με πολιτικούς όρους το φάσμα της ουσιοκρατίας πίσω από κάθε ταυτότητα, πριν νιώσουμε μια μεταμοντέρνα νοσταλγία για αυτό το “Εμείς” που, όπως φαίνεται, είτε “υπήρχε” σε μιαν άλλη εποχή και σε έναν άλλο τόπο, είτε είναι ευχή και απελευθερωτικό όραμα για ένα απροσδιόριστο μέλλον, πριν συζητήσουμε αν ένα υποκείμενο συγκροτείται μόνο-του ή με-άλλους, θα θέλαμε να προτείνουμε το εξής:

Δεν έχει τόσο σημασία κάποιος υποτιθέμενος προγραμματικός σκοπός μιας κοινότητας, ούτε το τι θα αφήσεις και τι θα πάρεις μαζί σου για να ανήκεις σε αυτή και να απολαμβάνεις την ασφάλεια που σου παρέχει. Σημασία δεν έχει μόνο τι θα μάθεις, αλλά τι θα ξε-μάθεις. Τι θα ξε-χάσεις, τι θα ξε-παστρέψεις, τι θα ξε-βολέψεις, τι θα ξε-θεμελιώσεις. Διαβάζουμε την ιστορία ανάμεσα στις γραμμές: Η ιστορία των ομοφυλόφιλων γυναικών στο We Were Here, οι οποίες έγιναν οι αιμοδότριες για τους άρρωστους γκέι άντρες, έγιναν οι νταντάδες τους, οι μάνες τους, αυτές που συνόδευσαν στον θάνατο εκείνους τους άντρες δίχως μανάδες και πατέρες, δεν είναι μια ιστορία υποδειγματικής αλληλεγγύης. Είναι τα πρώτα βήματα σε μέρη σκιερά, σκοτεινά, έκφυλα και αλλόκοτα, κρυμμένα από τη ραδιενεργή λάμψη του ήλιου της πατριαρχίας και της ετεροκανονικότας. Όταν μου λες τι αξίζει, τι είναι πραγματικό, τι είναι αναπόφευκτο, όταν μου λες ποιοι είναι οι Νόμοι αυτής της ζωής που κάνουμε, όταν μου λες “δεν υπάρχει εναλλακτική”, όταν με πληροφορείς για τι αξίζει να συγκινείσαι και τι πρέπει να περιφρονείς, εγώ γελάω γιατί ξέρω ότι υπάρχει κάτι άλλο. Το έχω κάνει. Μαζί με άλλες. Υπό αυτή την έννοια, η βούληση για μια LGBT+ κοινότητα δεν είναι τόσο ένα κάλεσμα με όραμα για ένα δημιουργικό μέλλον, όσο μια επιθυμία για την αποδόμηση και την καταστροφή του υπάρχοντος.

Τον τελευταίο καιρό όλο και πιο συχνά τρανς άτομα δέχονται επιθέσεις σεξιστικού και ρατσιστικού περιεχομένου περισσότερο ή λιγότερο οργανωμένες. Στα πλαίσια της ενασχόλησής μας με lgbtqi ζητήματα αναρωτηθήκαμε για τους λόγους της έντασης της σεξιστικής βίας, για τη σημασία του να φέρεις μια τρανς ταυτότητα μέσα σε μία κοινωνία που αναπαράγει και οργανώνεται με βάση ετεροκανονικά πρότυπα και για την έννοια και την οργάνωση των προνομίων που σχετίζονται με τις έμφυλες ιεραρχήσεις. Με αφορμή αυτές τις συζητήσεις, αυτόν τον μήνα το καφενείο έχει σαν θεματική την trans ταυτότητα η οποία παρουσιάζεται μέσα από τις παρακάτω ταινίες και ντοκιμαντέρ.

Η συνέντευξη που ακολουθεί παραχωρήθηκε από τη συλλογικότητα του Μωβ Καφενείου στο γαλλικό πολιτικό περιοδικό Ζ το χειμώνα του 2012 – 2013. Μια πιο συντομευμένη εκδοχή της συνέντευξης μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε το Μάιο του 2013 με το έβδομο τεύχος του περιοδικού που είναι αφιερωμένο στη Θεσσαλονίκη.

Για περισσότερες πληροφορίες http://zite.fr/

Ζ. Μπορείτε να μας κάνετε μια σύντομη παρουσίαση της ομάδας σας για να αρχίσουμε τη συνέντευξη;

Μ.Κ. Η συνέλευση του Μωβ Καφενείου ξεκίνησε να βρίσκεται το Μάρτη του 2008, ως ομάδα αυτομόρφωσης σχετικά με το φεμινισμό, στην κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ, στη Θεσσαλονίκη, απαρτιζόμενη από μέλη και μη της συλλογικότητας που ένιωσαν αυτήν την ανάγκη. Oρισμένες από την πρωτοβουλία που έκανε το κάλεσμα, συμμετείχαν παλαιότερα στην αντισεξιστική ομάδα που λειτουργούσε στο Αντιιεραρχικό Στέκι στην Ιατρική και όλες μας, συμμετείχαμε στην υποομάδα της Υφανέτ ενάντια στο trafficking, που λειτουργούσε  στα πλαίσια του Πανελλαδικού Συντονιστικού  Αναρχικών-Αντιεξουσιαστών  για την Αλληλεγγύη σε Πρόσφυγες και  Μετανάστες. Σε συνέχεια των ανωτέρω, προκύπτει το πως αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με την ιστορία των φεμινισμών.Ένα χρόνο μετά, στήσαμε τη δομή του Μωβ Καφενείου σε εβδομαδιαία βάση, στο χώρο της κατάληψης, κάνοντας προβολές, εκδηλώσεις, θεματικές βραδιές. Δημιουργήθηκε, έτσι, ένα έδαφος αναστοχασμού και διερώτησης πάνω στην έμφυλη πραγματικότητα και η καθεμία και ο καθένας μπόρεσε να νιώσει άνετα αλλά και να αμφισβητήσει το φύλο και τη σεξουαλικότητά του. Η συλλογικότητα, πλέον, υφίσταται ως ομάδα που ασχολείται με ζητήματα καταπίεσης και εξουσίας που προκύπτουν από τις έμφυλες σχέσεις μέσα στην πατριαρχική και καπιταλιστική συνθήκη, ενώ το καφενείο συνεχίζει να λειτουργεί αντιιεραρχικά και αυτοοργανωμένα και μάλιστα φέτος κλείνει τα τέσσερά του χρόνια.

Continue reading →